غذا و تغذیه بخش مهمی از زندگی ما هستند و ما به طور فزاینده ای از نوع غذایی که به بدن خود وارد می کنیم آگاه هستیم. انتخاب اخیر افرادی که محصولات ارگانیک را انتخاب می کنند، نشاندهنده بی اعتمادی مردم به غذاهای تولید انبوه است. غذای ما باید انرژی، مواد مغذی مناسب برای رشد و حفظ سیستم ایمنی بدن ما را تامین کند. با این حال، حقیقت تلخ این است که اکثر مواد غذایی که امروزه مصرف می کنیم، تقلبی و آلوده به مواد افزودنی و ناخالصی هستند.
به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پیش بینی میشود در تمام کشور‌ها ۵ تا ۲۰ درصد تقلب در صنعت مواد غذایی رخ می‌دهد که این اقدام علاوه بر مخاطرات سلامت محور، جنبه‌های سواخلاقی را هم در بر می‌گیردکه البته کشور ما نیز از این آمار مستثنی نیست. اگر در صنعت تولید مواد غذایی هستید، باید اطمینان حاصل کنید که محصولات شما عاری از هرگونه تقلب و مطابق با استانداردهای نظارتی ملی برای توزیع محصولات شما هستند.
در مجموعه آزمایشگاه‌های تخصصی ویرومد، انواع آزمایش‌های مربوط به تقلب مواد غذایی با دقت انجام میشود تا اطمینان حاصل شود که محصول و غذای شما خالص و بدون افزودنی از مزرعه تا بشقاب باقی می‌ماند.
مواد غذایی تقلبی
مواد مغذی، مواد غذایی هستند که برای منافع اقتصادی و فنی به مواد غذایی اضافه می‌شوند اما ارزش مواد مغذی موجود در غذا را کاهش داده و همچنین باعث آلودگی و مشکل در مصرف مواد غذایی می‌شوند. بنابراین، هر ماده غذایی که عمداً یا ناخواسته به اشتباه معرفی و یا برچسب نادرست داده شود، میتواند بعنوان غذای تقلبی شناخته شود. مواد تقلبی ممکن است در محصولات لبنی، محصولات غلات، گوشت و تخم مرغ، سبزیجات کنسرو شده و بطری شده، میوه ها و محصولات میوه، چربی ها و روغنها، نوشیدنی ها و غیره موجود باشد.
انواع مختلفی از تقلب وجود دارد. آن ها می توانند به تنهایی یا ترکیبی در غذا ظاهر شوند:
- رقیق کردن: مخلوط کردن یک مایع با ارزش بالا با مایع با ارزش کمتر
- جایگزینی: جایگزینی یک ماده یابخشی ازمحصول با ارزش بالا با یک ماده یا بخشی ازمحصول دیگر با ارزش کمتر
- پنهان کردن: پنهان کردن کیفیت پایین مواد اولیه یا محصول
- برچسب گذاری اشتباه: قرار دادن اطلاعات دروغین روی بسته بندی به منظور کسب منافع اقتصادی.
- افزودنیهای تأیید نشده: افزودن مواد ناشناخته و تایید نشده به محصولات غذایی برای افزایش ویژگیهای کیفی
- جعل: کپی نام تجاری، ظاهر بسته بندی، دستور العمل، فرآیند و … محصولات غذایی برای کسب سود اقتصادی
تقلب در نان، ماکارونی و رشته، برنج، کیک و شیرینی، انواع لبنیات، کشک، فرآورده‌های گوشتی، ماهی، مرغ، زعفران، انواع ادویه جات، سرکه، آبلیمو، رب گوجه فرنگی، عسل، مربا، چای، قهوه، کاکائو، آبمیوه، کنسرو، حبوبات و غلات و …. تنها بخشی از انواع مواد غذایی است که تقلبات متعدد در آنها مدام باعث چالش در زنجیره غذا میشود.
برخی از روشهای رایج تقلب در مواد غذایی عبارتند از:
- استفاده از دوزهای بالای مواد نگهدارنده مانند فرمالین برای رنگارنگ و جذاب جلوه دادن ماده غذایی
- استفاده از مواد شیمیایی مانند کاربید برای رسیدن سریع میوه ها و سبزیجات
- جایگزینی روغن با بنزین یا گازوئیل برای سرخ کردن مواد غذایی برای ترد شدن آنها
- اضافه شدن نشاسته برای ایجاد بافتی غنی در لبنیات، می تواند باعث اختلالات معده شود.
- تولید عسل بدون دخالت زنبور
- پودر قهوه از طریق دانه تمبر هندی تقلب می شود.
- پودر کاسنی به عنوان رنگ دهنده و برای افزایش وزن استفاده میشود.
- استفاده از رنگ خوراکی «تارترازین» در جوجه کباب
- رنگهای تزریقی در هندوانه، نخود، فلفل دلمه ای، دانه های پاپایا.
- فروش روغن پماد و کرم به جای روغن زیتون!
خطرات تقلب در مواد غذایی
- مصرف مواد غذایی تقلبی میتواند باعث مشکلات معده، نارسایی کبد یا کلیه و سایر بیماریها شود
- مصرف محصولات غذایی با برچسب تقلبی اغلب میتواند منجر به دریافت آلرژنهای ناخواسته شود که منجر به واکنشهای آلرژیک شدید میشود.
- افزودن طعم‌های مصنوعی به چندین ماده غذایی میتواند منجر به سردرد، سرگیجه، خستگی و موارد دیگر شود.
- تقلب همچنین بر ارزش غذایی محصول تأثیر گذاشته درنتیجه منجر به کمبود مواد مغذی مهم در بدن ما میشود.
استفاده از مواد غیراصیل در تولید اقلام غذایی طبق قانون اکیدا ممنوع است و همین امر در مورد واحدهای بازرگانی محور نیز صدق میکند. برای تشخیص تقلب در موادغذایی ، (مرجع ایمنی و استانداردهای غذایی ایران) دستورالعملهای خاصی را ارائه کرده است که افراد و شرکتها ها باید به آن پایبند باشند و نقض آنها میتواند باعث پیگرد قانونی و مجازاتهای متعدد شود.
ما با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند HPLC برای تجزیه و تحلیل مواد غذایی، HPTLC ، GCMC، LCMSMS و انواع تحلیل های شیمیایی یک تجزیه و تحلیل جامع از تقلب یا مواد افزودنی در محصول مورد نظر شما ارائه میدهیم و بطور معمول این تجزیه و تحلیل را برای شرکتها و افراد تولید کننده، واردکننده و صادرکننده انواع سازمان‌های پیشرو مواد غذایی و خرده‌فروشی و نیز مصرف کنندگان نهایی برای انطباق با قانون/قوانین و مقررات انجام میدهیم.
میتوانید همین امروز با آزمایشگاه تخصصی ویرومد با تلفن 66949644-021 تماس بگیرید تا نمونه های غذایی خود را برای تقلبات غذایی ارسال و آزمایش کنید.
سوالات متداول
A. چرا تقلب غذایی مضر است؟
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در این حوزه با مشکلات بسیار متعددی مواجه هستیم، می‌افزاید: بعنوان مثال آلودگی‌هایی که ممکن است در مواد غذایی ایجاد شوند، آلاینده‌هایی که بطور مصنوعی یا طبیعی ایجاد می‌شوند مانند آفلاتوکسین یا باقیمانده سموم و نیترات و نیتریت؛ که درسال‌های اخیر تلاش شده به تمام این موارد توجه شود؛ بخصوص درمورد محصولاتی که در سبدغذایی مردم کشور است. این اقدامات به تدریج کمک میکند محصولات غذایی سالم‌تری را به مردم عرضه کنیم و مردم شناخت بهتری نسبت به محصولات غذایی داشته باشند. از سرطان گرفته تا نازایی و انواع بیماری‌های قلبی عروقی یا بیماری‌های عصبی و بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌توانند منشاء غذایی داشته باشند؛ بنابراین بحث کنترل کیفیت غذا از این جهت بسیار حائز اهمیت است.
B. چگونه می توانیم از تقلب در مواد غذایی جلوگیری کنیم؟
نظارت و نمونه برداری منظم و تصادفی را برای جلوگیری از تقلب مواد غذایی انجام می دهد. در اینجا چند نکته ایمنی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از مواد غذایی تقلبی دنبال کنید:
- برای خرید به مکان‌های مشخصی که در سیستم اقتصادی دارای شناسنامه هستند، مراجعه کنید و از خرید از مکان‌های بدون شناسنامه و بدون هیچ گونه پایه و اساس پرهیز کنید.
- محصولات غذایی را خریداری کنید که دارای تاییدیه سیب سلامت هستند.
- از انتخاب مواد غذایی در بسته بندی شل خودداری کنید.
- حتی الامکان فله نخرید
C. تقلب مواد غذایی چگونه تشخیص داده می شود؟
تقلب در مواد غذایی از طریق آزمایش مواد غذایی تشخیص داده میشود. ما از تکنیکهای مختلفی مانند آنالیز دستگاهی HPLC و HPTLC برای بررسی مواد غذایی استفاده میکنیم. علاوه بر این، ما همچنین دارای تجهیزات کامل GCMC، LCMSMS و نیز تجزیه و تحلیل شیمیایی برای تشخیص تقلب در مواد غذایی هستیم.
اگر صاحب کسب و کار هستید، می توانید نسبت به ارسال نمونه برای آزمایشگاه تخصصی ویرومد اقدام نمایید. آزمایشگاه مواد غذایی ویرومد مجهز به تجهیزات آزمون کالیبر بالا و دقیق است و توسط تیمی مجرب برای انجام یکپارچه آزمایشات مختلف برای تقلب مواد غذایی اداره میشود.
